Stok Yönetimi Nedir? İpuçları ve Yöntemler (2024)

Stok yönetimi, bir tedarik zinciri içerisindeki stok düzenlemesi sürecidir.

Stok yönetiminin amacı, stok tutma maliyetlerini en aza indirirken tutarlı stok seviyeleri sağlamaktır ve ürünleri müşterilere daha hızlı ulaştırmaktır.

Stok yönetimine nereden başlayacağınızdan emin değil misiniz? Bu rehber, stok takibi ve müşteri memnuniyetini sağlamak için stok yönetimi uzmanlarından ipuçları ve teknikler içeriyor.

Stok yönetimi nedir?

Stok yönetimi, bir işletme içindeki mal akışını denetleme ve kontrol etme sürecidir. Bu süreç, malların ve malzemelerin hareketini takip etmeyi, stok devir oranını izlemeyi ve ürünlerin her zaman mevcut olmasını sağlamak için ikmal işlemlerini optimize etmeyi içerir.

Stok yönetiminin amacı, ne zaman ürün ikmali yapmanız veya daha fazla malzeme satın almanız gerektiğini bilmenize yardımcı olarak stok tutma maliyetini en aza indirmektir.

Neler stok olarak sayılır?

• Hammaddeler: Ürünlerin üretiminde veya imalatında kullanılan malzemeler veya maddeler. Ham maddeler, bitmiş ürünler oluşturmak için kullanılan ahşap, metaller, plastikler veya kumaşlar gibi malzemeleri içerir. Bunlar bir veya daha fazla tedarikçi ve üreticiden temin edilir.
• İşlemdeki ürünler (WIP): Tamamlanmayı bekleyen kısmen bitmiş ürünler. WIP, işçilik ve makine gibi üretim maliyetlerini temsil eder. Maliyetler, bitmiş ürünler hesabına aktarılır ve satış maliyetine dahil edilir.
• Bitmiş ürünler: Bu stok türü, müşterilerin satın alabileceği stokta bulunan ürünlerin sayısını ifade eder. Bir WIP tamamlandığında, bitmiş ürün stoka dahil edilir.
• Bakım, onarım ve işletme malzemeleri (MRO): Üretim sürecinde kullanılan ancak nihai ürünün bir parçası olmayan malzemeler ve ekipmanlardır. Bunlar, kişisel koruyucu ekipman, temizlik malzemeleri, ofis malzemeleri ve teknoloji ekipmanlarını içerir.

Stok yönetimi nasıl çalışır?

Günümüzdeki çoğu stok yönetim sistemi dijital ve bulut tabanlıdır. Bu sistemler, tedarik zinciriyle etkileşimde bulunan herkesin senkronize olabilmesi için cihazlar ve kullanıcılar arasında çalışır.

Temelde, stok programı, stok yönetiminde yer alan tüm unsurları izler ve düzenler, verileri diğer iş sistemlerinizle senkronize eder. Üç ana stok sistemi türü vardır: sürekli, dönemsel ve manuel.

Sürekli stok sistemi, stokları gerçek zamanlı olarak sürekli izler. Buna karşılık, dönemsel sistem, belirli bir dönemin başında ve sonunda fiziksel stok sayımları gerektirir. Manuel stok sistemi ise eski usul kalem ve kağıt yöntemidir; bu yöntem yalnızca aylık satışlarınız tek haneli rakamlardaysa uygulanabilir.

Stok yönetiminin önemi

Küçük bir işletme veya kurumsal kaynak planlaması (ERP) kullanan bir şirket olsanız da, stok yönetimi birkaç nedenle önemlidir:

Bozulmayı önler

Son kullanma tarihi olan ürünler satıyorsanız, her satış fırsatının bir zaman sınırı vardır. Stok yönetimi, stok kontrolünü optimize ederek gereksiz bozulmayı önlemenize yardımcı olur.

Ölü stokları önler

Ölü stok satılmaz—bunun nedeni süresi dolması değil, mevsim dışı, modası geçmiş veya başka bir nedenle önemini yitirmesi olabilir. Dikkatli bir strateji benimseyerek bu maliyetli stok hatasını çözebilirsiniz.

Spektrumun diğer ucunda, stok seviyelerini izlemeli ve aşırı satış veya hayali stok hesaplama riskini azaltmalısınız.

Depolama maliyetlerini azaltır

Depolama, genellikle ihtiyaç duyduğunuz depolama alanına bağlı olarak değişen bir maliyettir. Aynı anda çok fazla ürün depolamak veya satması zor bir ürünle karşılaşmak, depolama maliyetini artırır. Bunu önlemek, size para kazandırır.

Nakit akışını iyileştirir

Stok, satışları (ne kadar satabileceğinizi belirleyerek) ve giderleri (ne almanız gerektiğini belirleyerek) doğrudan etkiler. Bu iki unsur, işletmenizin mevcut varlıklarını, yani elinizde ne kadar nakit olduğunu büyük ölçüde etkiler. Daha iyi stok yönetimi, daha iyi nakit akışı yönetimi sağlar.

Sipariş optimizasyonu sağlar

İyi bir stok yönetimi, siparişlerin karşılanmasını iyileştirebilir. Ürünlerinizi müşteri konumlarına yakın tutmak için stok dağıtımı gibi taktikler kullanabilirsiniz. Bu durum, teslimat süresini hızlandırırken, nakliye maliyetlerini azaltır—her ikisi de müşterileri memnun etmeye yardımcı olur.

Doğru stok yönetimi, alıcılara sorunsuz bir iade deneyimi sunmayı ve kullanılabilir stokun tekrar devreye alınmasını sağlar.

14 stok yönetim tekniği

1. Talep planlaması
2. Stok sayımları
3. LIFO ve FIFO
4. RFID teknolojisi
5. Barkodlar
6. ABC raporlaması
7. Stok değerlemeleri
8. Minimum sipariş miktarları
9. Güvenlik stoku uyarıları
10. Stok denetimleri
11. Altı Sigma
12. Tedarikçi ilişkileri
13. Stok yönetimini dış kaynak kullanarak yapmak
14. Tam zamanında (Just-in-time)

Kullandığınız sistem ne olursa olsun, aşağıdaki teknikler stok yönetimini ve nakit akışını iyileştirecektir:

1. Talep planlaması

İyi bir stok yönetiminin büyük kısmı talebi doğru tahmin etmeye dayanır. Gelecek satışların öngörülmesinde sayısız değişken bulunur; ancak, geçen yılın aynı dönemdeki satışlarına, sözleşmelerden ve aboneliklerden garanti edilen satışlara, mevsimselliğe ve yaklaşan promosyonlara dikkat edin.

2. Stok sayımları

Düzenli stok uzlaşısı hayati öneme sahiptir. Çoğu durumda, stokta ne kadar ürün olduğunu bilmek için stok yazılımına ve depo yönetim sisteminizden gelen raporlara güveneceksiniz. Ancak, gerçeklerin birbirini tutmasını sağlamak önemlidir. Fiziksel stok sayımı sizi rahat ettirir.

Stok kayıtlarını gerçek zamanlı olarak güncelleyin. Güncel ve doğru stok verilerine erişim, ürünleri hızlı ve verimli işletmenin anahtarıdır.

3. LIFO ve FIFO

Son giren, ilk çıkar (LIFO) stok yönetimi, en son tedarik ettiğiniz ürünlerin aynı zamanda ilk satılan olduğunu varsayar. Fiyatlar zamanla yükselirse, en son satın alınan stok da en pahalı olacaktır. Böylece daha yüksek stok maliyetleri ile daha düşük kâr elde eder, olayısıyla az vergi verirsiniz. 

İlk giren, ilk çıkar (FIFO) ise satılan malların maliyetini (COGS) belirler. Böylece en eski stokunuzun ilk önce satılır—bu durum bozulmayı önlemek için özellikle önemlidir.

4. RFID teknolojisi

Radyo frekansı ile tanımlama (RFID) teknolojisi, stok yönetiminin geleceğinde kesinlikle bir yere sahiptir. Aslında birçok şirket zaten stok aramak, hayali stoku önlemek ve fazla stok azaltmak için RFID etiketleri kullanmaktadır.

5. Barkodlar

Bazı perakende mağazaları, ürün stok seviyelerini takip etmek için barkod tarama sistemi kullanır. Bu sistem her ürünü tanımlayan barkodu tarayıp, bu bilgiyi stok yönetim sistemine girmeyi içerir.

Barkodlu stok sistemleri, ürünlerin mağazanıza girdiği andan satıldığı ana kadar izlenmesini otomatikleştirir. Stokunuz hakkında doğru ve gerçek zamanlı bilgiler sunarak daha akıllı kararlar almanıza ve müşterilerinizi memnun etmenize yardımcı olur.

6. ABC raporlaması

Stokunuzu ABC analizi kullanarak kategorize edin. ABC raporunu, stok değerini gelirinizin yüzdesine göre derecelendirmek için kullanabilirsiniz:

• A = Gelirinizin %80'ini temsil eden stok yüzdesi
• B = Gelirinizin %15'ini temsil eden stok yüzdesi
• C = Gelirinizin %5'ini temsil eden stok yüzdesi

A stokunuz, en kârlı ve değerli ürünleri temsil eder. Gelecekteki satışları kaçırmamak için bu ürünleri her zaman elinizde bulundurmalısınız. Aksine, C stok yavaş hareket eden veya ölü stoktur. Bu ürünleri indirimli satmak, nakit kazanmanıza ve raf alanı açmanıza yardımcı olur.

7. Stok değerlemeleri

Stok değerlemesi, bir raporlama döneminin sonunda satılmamış stok maliyetidir. Stok genellikle en büyük varlığınız olduğundan, değerini sürekli ölçmek önemlidir. Stoku nasıl değerleyeceğiniz, satılan malların maliyetini, net gelirinizi ve son stoku etkiler—tüm bu faktörler kârlılığı doğrudan belirler. Ayrıca, stok değerleme yönteminiz ödeyeceğiniz vergiyi de etkiler.

8. Minimum sipariş miktarları

Minimum sipariş miktarı (MOQ), bir tedarikçiden bir siparişte satın almanız gereken en küçük ürün sayısıdır. Tedarikçiler, az kâr getiren veya hiç kâr getirmeyen siparişlerde kaynak israfını önlemek için MOQ'ları belirler.

Bu metriği stratejik bir şekilde yöneterek, stok seviyelerini optimize edebilir, maliyetleri azaltabilir ve sorunsuz bir tedarik zinciri sürdürebilirsiniz, bu da nihayetinde perakende işinizin başarısına ve kârlılığına katkıda bulunur.

9. Güvenlik stoku uyarıları

Güvenlik stoku veya eş seviyeler, her zaman gereken minimum ürün miktarıdır. Stokunuz önceden belirlenmiş seviyelerin altına düştüğünde sipariş vermenin zamanı gelmiş demektir.

Par (stok) seviyeleri, ürün, müşteri talebi ve yeni stokun gelmesi için geçen süreye göre değişmelidir (IMS'niz bu bilgileri perakende satış raporunda takip edecektir).

10. Stok denetimleri

Stoku düzenli olarak denetlemek önemlidir. Stok miktarı ile finansal kayıtların doğruluğunu sağlamak için aylık ve yıllık denetimler yapın. Uyuşmazlıkları araştırın ve kök nedenleri bulup çözene kadar devam edin.

11. Altı Sigma

Altı Sigma, tedarik zinciri yönetiminde fazla ve eski stokların (genellikle maliyetinin altında satılan veya bağışlanan stoklar) azaltılması için kullanılan bir optimizasyon yöntemidir.

12. Tedarikçi ilişkileri

Tedarikçilerle güçlü ilişkiler, beklenmedik sorunlar ortaya çıktığında size daha fazla esneklik sağlar. Mevcut bir tedarikçi ilişkiniz olduğunda, minimum sipariş miktarları genellikle müzakere edilebilir.

Bir perakendeci olarak ilişkinizin gerekliliklerini yerine getirmek için, tedarikçinize satışlarda bir artış veya büyük sayıda satın alma siparişi beklediğinizi bildirin, böylece üretim ve teslimat süresini ayarlayabilirler.

Ayrıca, tedarikçi performansını gözden geçirmek de önemlidir. Tedarikçilerin nereleri iyileştirebileceğini veya ne zaman ilişkinizi bitireceğinizi belirleyin.

13. Stok yönetimini dış kaynak kullanarak yapmak

Shopify Fulfillment Network, stokunuzu sizin adınıza ABD'deki depolar arasında dağıtır. Sonuç olarak, müşterilerinize uygun fiyatlarla iki gün içinde teslimat sunabilirsiniz.

Shopify, müşteri siparişlerini alacak, müşteri iadelerini kabul edecek ve kullanılabilir stoku tekrar devreye alacaktır.

14. Tam zamanında (Just-in-time)

Tam zamanında stok yönetimi, talebi karşılamak için mümkün olan en düşük stok seviyelerini tutmayı ve ürün stokları azalmadan hemen önce yenilemeyi ifade eder.

JIT, dikkatli planlama ve tahmin gerektirir, ancak programlı lansmanlarda ve ürün yelpazesi hızla genişleyen markalarda iyi çalışır.

Çok kanallı stok yönetimi

Birden fazla kanalda satış yapmak artık bir seçenek değil, diğer çevrimiçi perakendecilerle rekabet etmek istiyorsanız neredeyse bir zorunluluktur. Bu durum, stok yönetimini daha da önemli ve karmaşık hale getiriyor—müşterileriniz ürünlerin nerede olduğunu umursamıyor, sadece stokta olup olmadığını ve ulaşabilir olup olmadığını bilmek istiyorlar.

Bu nedenle, stok yönetiminde entegre edilmiş çok kanallı yaklaşım önemlidir. Shopify POS, mağaza verilerinizi çevrimiçi verilerle senkronize etmenizi sağlar, böylece her zaman stok seviyelerini optimize edebilir ve hangi ürünlerin hangi konumlarda olduğunu bilebilirsiniz.

Allbirds, Shopify POS ve Shopify'ı benimsediğinde, dahil olan tüm iş araçlarından, özellikle stok yönetiminden yararlanma fırsatı buldu. Böylece perakendecinin mağazalardaki stok seviyelerini optimize etmesini sağladı, perakendeci mağazada daha az stok bulundurup daha az perakende alanına ihtiyaç duydu.

“Shopify ile, satış noktamız ve e-ticaret sistemlerimiz tek bir çatı altında, nihai amacımız olan çok kanallı bir perakendeci olma hedefimize hizmet ediyor ve müşteriyi nerede alışveriş yaparsa yapsın tek bir müşteri olarak görüyoruz,” diyor global perakende operasyonları başkanı Travis Boyce.

Stok yönetim sistemleri

Her işletme, stok yönetim süreçlerinden mümkün olduğunca fazla insan hatasını ortadan kaldırmayı hedeflemelidir; bu da stok yönetim yazılımı kullanmak anlamına gelir.

Stok yönetim yazılımı

Stok yönetim yazılımı, bağımsız bir program olarak gelir veya Shopify gibi bir e-ticaret platformuna entegre edilmiştir. Bunu kullanarak, stok yenileme programını izleyebilir ve satıştan teslimata kadar siparişleri takip edebilirsiniz.

Stok yönetim uygulamaları

Stok yönetim uygulamaları, deponuzun canlı durumunu takip etmenizi sağlar. Bu uygulamalar, işletmenizi aktif olarak yürüten çalışanlar için kullanışlıdır ve bilgilere akıllı telefon veya tablet üzerinden erişim sağlar.

Çoğu stok yönetim uygulaması, stok miktarı ve konum takibi, stok seviyesi uyarıları ve sipariş izleme sunar.

Bir Shopify satıcısıysanız, mağazanız için bu popüler stok yönetim uygulamalarını deneyin:

• Stocky: Güçlü ve detaylı gerçek zamanlı stok takibi.
• Thrive by Shopventory: Birden fazla Shopify hesabını bağlayın ve satın alma siparişlerini otomatikleştirin.
• ShipHero: Talep tahmini, satın alma otomasyonu ve daha fazlası.
• Zoho: Zoho CRM ve Zoho Books ile entegredir.

Shopify ile stok yönetimi

İşletmenizi Shopify ile yürütüyorsanız, stok yönetimi zaten entegre edilmiştir.

Stok takibi kurabilir, görüntüleyebilir ve Shopify yönetim panelinizin stok bölümünden stok seviyelerini ayarlayabilirsiniz. Ayrıca, Shopify tarafından izlenen varyantlar için stok ayarlama ve transfer geçmişini de görüntüleyebilirsiniz.

 

Shopify ayrıca, stokun ay sonu anlık görüntüsünü gösteren stok raporları sağlar. Aşağıdakiler gibi çeşitli raporlara erişebilirsiniz:

• Günlük ortalama satılan stok
• Satılan stok yüzdesi
• Ürüne göre ABC analizi
• Ürün satış oranı
• Kalan stok günü

 

 

Bu raporlara ulaşmak için:

• Shopify yönetim panelinden, Analizler > Raporlar'a gidin.
• Kategorilere tıklayın.
• Raporları yalnızca stok raporlarını gösterecek şekilde filtrelemek için stok'a tıklayın.

Stok yönetiminin geleceği

Teknoloji, muazzam bir hızla büyümeye ve gelişmeye devam ediyor, ayrıca bu yeni ortaya çıkan teknolojilerin birçok stok yönetimi uygulaması var:

Öngörücü analiz

Öngörücü analiz, doğru tahminler ve analizler sunmak için otomasyon, veri ve makine öğreniminin bir kombinasyonunu kullanır. Algoritmalara dayanan bu analiz modelleri, perakendecilere stok yönetimini iyileştirebilecek veri destekli içgörüler sunabilir. Bu teknoloji zamanla daha da gelişiyor. Ve ona verdiğiniz veri miktarı arttıkça, işletmenizi daha iyi tanıyor.

Yapay zeka

Yapay zeka (AI), stok yönetimi çözümleri içinde yeni uygulamalar kazanarak gelişmeye devam ediyor. Kendi kendini düzelten AI çözümleri, işletmelerin stok kararlarını otomatikleştirmesine ve müşteri taleplerine gerçek zamanlı olarak yanıt vermesine olanak tanır.

Nesnelerin interneti (IoT)

Nesnelerin interneti (IoT) cihazları, çalışanların stok bulma süresini azaltarak gerçek zamanlı konum verileri sağlayabilir. Bu veriler, ne kadar stok olduğunu ve nerede olduğunu bilerek daha bilinçli ve etkili stok yönetimi kararları almanıza yardımcı olabilir.

Shopify'da etkili stok yönetimi ile stokunuzu kontrol altına alın

Bir stok yönetim sistemi, saklama maliyetlerinizi azaltacak, satış kalıplarını analiz etmenize, gelecekteki satışları tahmin etmenize ve beklenmedik durumlara hazırlıklı olmanıza yardımcı olacaktır. Doğru stok yönetimi ile işletmelerin kârlılık ve hayatta kalma şansı daha yüksektir.